چاقي كودكان مشكلات زيادي ايجاد مي كند و سلامتي آن ها را به خطر مي اندازد. در پژوهش هاي اخير مشخص شده است كه چاقي سبب ايجاد اختلال هايي همچون: ناراحتي قلبي، مشكل گردش خون و بيماري استخواني مي شود.

رواج چاقي با عوامل مختلفي همچون: وضعيت اقتصادي و اجتماعي، جنسيت و سن ارتباط دارد. مشخص است كه افرادي كه چاق هستند، استعداد چاقي بيشتري دارند. داشتن وزن زياد در دوران كودكي، با چاقي مراحل بعد زندگي ارتباط داشته و ميان نسبت هاي وزن با قد در پنج سالگي و بيست سالگي همبستگي بالايي وجود دارد.

تعريف چاقي كودكان
چاقي كودكان به تجمع غيرطبيعي يا بيش از حد چربي گفته مي شود كه سلامت كودك ر مختل مي كند و آسيب هاي زيادي را براي آن ها به همراه دارد.

كودك يا نوجوان بر اساس شاخص توده بدني (BMI) در رده بندي وزني قرار مي گيرد. BMI از وزن و قد فرد بر حسب متر محاسبه مي شود. براي محاسبه اين عدد بايد به متخصص تغذيه مراجعه كنيد.

علت چاقي كودكان
شواهد مختلف نشان مي دهد كه چاقي كودكان، با مسائل متعدد و پيآمدهاي اجتماعي و رواني همراه است. چاقي كودكان مي تواند از طريق عوامل مختلفي همچون: زياده روي در مصرف كالري و يا مصرف ناكافي كالري در فعاليت هاي روزانه به وجود بيايد. خوردن در كودكان چاق با رفتارهاي هم سن و سالان غيرچاق تفاوت دارد.

معمولا در افراد چاق ديده شده است كه هنگام خوردن كمتر مكث مي كنند. لقمه ي بيشتري را در يك فصله ي زماني مي بلعد و كمتر لقمه را مي جوند، اين كارها در نهايت سرعت خوردن آن ها افزايش مي يابد.

احتمال دارد كه روابط كودكان چاق با هم سالانشان، به طور غيرمستقيم آن ها را هم تحت تاثير چاقي قرار دهند. زيرا فعاليت كم و تحرك كم داشتن كه هميشه همرا با چاقي كودكان است، در شرايط مختلف سبب انزواي اجتماعي و طرد كودك چاق مي شود، از اين رو به نظر مي رسد كودك چاق با مشكلات رواني قابل توجهي دست به گريبان بشود.

بعضي از تحقيقات نشان مي دهد كه كودكان چاق در برخورد با مواد غذايي نسبت به كودكان با وزن متوسط، كمتر خود را كنترل مي كنند. به عبارتي ديگر؛ كودكاني كه چاق هستند، كمتر قادرند كه خواسته هاي غذايي خود را به تعويق اندازند يا حتي از آن بگذرند. امكان دارد كه خوردن با محرك هاي اجتماعي يا جسمي پيوند داشته باشد. علاوه بر آن، بعضي از مردم ياد مي گيرند براي غلبه بر حالت هاي خستگي، اضطراب و افسردگي به خوردن پناه ببرند.

احتمالا نظريه ي يادگيري اجتماعي، پر نفوذترين نظريه ي رواني است، به تاثير عوامل زيستي توجه دارد اما يادگيري هاي اجتماعي را در اولويت قرار مي دهد. اين نظريه بر آن تاكيد مي كند كه مسائل خوردن و فعاليت نكردن نيز مانند هر رفتار ديگري، آموخته مي شود. كودكان با مشاهده چگونگي خوردن والدين و اطرافيان، آن ها را تقليد مي كنند و اين نوع خوردن كم كم در رفتار آن ها تقويت مي شود و همچنين خوردن با لذتي لحظه اي تقويت مي شود.

چاقي كودكان craiyon#
در حالي كه پس از چندي، پيامدهاي منفي اضافه وزني حاصل مي شود. درمان چاقي كودكان به شيوه ي يادگيري اجتماعي مي كوشد تا الگوهاي آموخته شده بوسيله ي شخص چاق را از بين ببرد و الگوهايي با سازگاري بيشتر را جايگزين آن ها كند.

در تحقيقي كه بوسيله ي ” رز ” و ” ماير ” انجام گرفته بود ، مشخص شد كه نوزادان چاق در مقايسه با نوزادان عادي از نظر وزن، از تحرك و جنبش كمتري برخوردار هستند. به عبارتي ديگر؛ نوزادان معمولي از تحرك و حركت بيشتري نسبت به نوزادان داراي اضافه وزن برخوردار هستند.

محققان مختلف در مورد چاقي كودكان نظرات و توضيحاتي ارائه كرده اند. ازجمله مي توانيم به نمونه توضيح بسيار ارزشمند زيستي، نظريه هاي ” نقطه ثابت ” و ” وضع بافت ياخته هاي چربي ” اشاره كنيم.

نظريه ” نقطه ثابت ” طبق مشاهدات كلي بيان مي دارد موجودات زنده داراي ثبات و پايداري قابل توجهي در محيط هاي داخلي خود مي باشند. دلايلي وجود دارد كه وزن بدن انسان گرايش دارد در نقطه اي ثابت بماند و اگر نسبت به اين نقطه تمايل، تغييري بوجد آيد، نتيجه ي آن تغييرات سوخت و سازي است كه به دليل دفاع و حفظ وزن دلخواه بدن ايجاد مي شود.

نظريه ديگر ” وضع بافت ياخته هاي چربي ” بر اين استوار است كه بافت چربي در وزن بدن نقش به سزايي دارد. از دو راه تغييرات بافت چربي بر وزن بدن تاثير مي گذارد: افزايش اندازه سلول يا تعداد سلول ها.

بر اساس اين نظريه، فرض بر اين مي باشد كه؛ تعداد سلول هاي چربي از اول زندگي فرد، ثابت باقي مي ماند، اما متناسب با جنسيت، سن، وضعيت تغذيه اي فرد، سلول هاي چربي هركسي تغيير مي يابد.

همچنين چاقي يا لاغري به اندازه سلول ها بستگي دارد تا شمارش آن ها و رژيم غذايي مي تواند از اندازه ي سلول هاي چربي كم كند، نه آن كه از شمارش آن ها كم كند.

كودكان آسيب پذير در برابر چاقي
كودكاني كه عادت هاي زير را دارند بيش تر چاقي كودكان را تجربه مي كنند:

از غذاها و نوشيدني هايي كه قند و چربي بالايي دارند به طور منظم مصرف مي كنند
به اندازه كافي از سبزيجات مصرف نمي كنند.
هر روز فعاليت بدني لازم را ندارند.
زياد تلويزيون تماشا كرده و بازي هاي ويديويي انجام مي دهند.
در محيطي زندگي مي كنند كه در آن تغذيه سالم و فعاليت بدني تشويق نمي شود.
براي مقابله با استرس يا مشكلات اجتماعي بيش تر غذا مي خورند.
ژنتيك
عدم دسترسي به غذاهاي سالم
پرخوري در كودكان
بيماري ژنتيكي يا اختلال هورموني مانند سندرم پرادر ويلي يا سندرم كوشينگ
براي جلوگيري از چاقي كودكان چه كنيم
شما به عنوان والدين، نقش مهمي در ايجاد يكبرنامه خوب براي عادات غذايي فرزندتان ايفا مي كنيد. براي تناسب اندام و سالم ماندن، انتخاب غذاي سالم و فعال بودن را از سنين پايين به كودك خود بياموزيد. اتخاذ سبك زندگي سالم به كودك شما كمك مي كند تا احساس تناسب اندام و ظاهر بهتري داشته باشد.

منبع:كانون مشاوران ايران-چاقي كودكان